Polacy na Łotwie

Początki obecności Polaków na terytorium dzisiejszej Łotwy związane były głównie z osadnictwem polskiej szlachty na Inflantach. Włączenie wschodnich terenów dzisiejszej Łotwy do Rzeczypospolitej Obojga Narodów spowodowało stopniową polonizację miejscowej ludności, zwłaszcza elit.

W okresie rozbiorów Polacy na Łotwie aktywnie włączali się walki powstańcze i dbali o kultywowanie polskich tradycji. Z czasem na tereny przygraniczne zaczęli przybywać polscy pracownicy sezonowi. W 1918 roku Polacy uzyskali status mniejszości narodowej, ich liczbę w 1930 roku szacowano na ponad 100 tysięcy osób.

W latach 20. prężnie rozwijało się życie polonijne – w 1922 założono Związek Polaków na Łotwie, działy polskie szkoły i biblioteki, Polska Akcja Katolicka oraz harcerstwo. Wydawano także polskojęzyczną prasę. Na początku lat 30. na fali antypolskich nastrojów zawieszono działalność Związku Polaków na Łotwie, zamknięto także część polskich szkół.

Po wybuchu II wojny światowej i włączeniu Łotwy do ZSRR rozwiązano wszystkie polonijne organizacje, kościoły i szkoły. Na początku lat 40. wywieziono w głąb Rosji kilka tysięcy polskich żołnierzy internowanych na Łotwie, później nastąpiła masowa deportacja ludności cywilnej, wśród której było wielu Polaków. Po przejęciu Łotwy przez nazistów nastąpiła kolejna fala represji, na którą odpowiedzią była działalność konspiracyjna, prowadzona m. in. przez harcerskie Wyzwolenie Polski.

Po przejęciu Łotwy przez Armię czerwoną w 1944 roku nastąpiła wzmożona rusyfikacja ludności polskiej. W jej wyniku w 1980 roku tylko 21% Polaków uznawało język polski za ojczysty.

Na skutek przemian zachodzących w Polsce i na Łotwie w latach 80. nastało ożywienie świadomości narodowej, czego skutkiem było powstawanie nowych organizacji polonijnych m. in. Towarzystwa Społeczno-Kulturowego Polaków na Łotwie, a także wznowienie działalności Związku Polaków na Łotwie. Obecnie na Łotwie działają polskie szkoły i kościoły. Polonia łotewska według danych z 2011 liczy prawie 45 tysięcy osób.

Polacy i organizacje polonijne na Łotwie:

Polak na Łotwie - polaknalotwie.lv

Związek Polaków na Łotwie - Oddział w Rydze - ryga.zpl.lv

Centrum Kultury Polskiej w Daugavpils - www.ckp.lv

Związek Polaków na Łotwie, Oddział w Jelgavie - www.facebook.com/Zwi%C4%85zek-Polak%C3%B3w-na-%C5%81otwie-Oddzia%C5%82-w-Jelgavie

Związek Polaków na Łotwie - www.polonia.lv

Polacy na Łotwie - Archiwum zdjęć - polonika.lv